BAĞIMLILIK DANIŞMANLIĞI

Bağımlılık sadece alkol ve madde kullanımında değil, internet, kumar, cinsel ilişki gibi pek çok alanda açığa çıkabilmektedir. Genetik geçişi olabileceği gibi, başka ruhsal bozukluklar nedeniyle (sosyal fobi, psikoz, anksiyete bozuklukları, uyku problemi… vs.) veya çevresel faktörlerden (yanlış arkadaş çevresi, ailede kullanan birinin daha olması… vs) dolayı da açığa çıkabilir.
Türkiye’de artık bununla ilgili üniversitelerde uzmanlaşma imkanı oluşmaya, bu alanda çalışanların daha çok profesyonelleşmesine, dolayısıyla tüm bunlarla ilgili önlem alma ve tedavi etme sürecinde büyük ilerlemeler kaydedilmeye başlanmıştır. Doğru tedavi yöntemleriyle bunların üstesinden gelmek mümkündür. İleri düzeyde madde ve alkol bağımlılığı geliştirenlerin ilaç ve danışmanlık alarak, başlangıç aşamasında olanların ve diğer bağımlılıklarınsa (internet, kumar… vs) sadece danışmanlık alarak atlatabilecekleri bir süreçtir.

Alkol ve/veya Madde Bağımlılığı kriterleri:

DSM IV Alkol ve madde bağımlılığı tanı ölçütleri:
(12 aylık bir dönem içinde ortaya çıkan aşağıdaki belirtilerden en az üçünün olması ve klinik olarak bozulmaya yol açması)

1.Tolerans
2.Yoksunluk
3. Amaçlanandan çok veya uzun süre alkol veya madde alma
4. Başarısız bırakma azaltma çabaları
5. Alkol veya madde bulmak, kullanmak, etkilerinden kurtulmak için çok zaman harcama
6. Toplumsal, mesleki, sosyal eylemlerde azalma
7. Psikolojik ve fiziksel sorunlara rağmen alkol veya madde kullanma

V.II. Alkol veya Madde Kötüye Kullanımı
(12 aylık bir dönem içinde ortaya çıkan aşağıdaki belirtilerden en az birinin olması ve klinik olarak bozulmaya yol açması)

1. Sorumlulukları alamama ile sonuçlanan yineleyici alkol veya madde kullanımı
2. Fiziksel tehlikeli durumlarda yineleyici alkol veya madde kullanımı
3. Alkol veya madde kullanımı ile ilişkili yineleyici yasal sorunlar
4. Alkol veya madde kullanımı ile ilişkili yineleyici toplumsal ya da kişilerarası sorunlar
(Bu belirtiler bağımlılığın ölçütlerini karşılamamalı)

Çocuğunuzun veya yakınınızın madde kullandığını nereden anlarsınız?
İçe kapanma, izolasyon arttıysa, paylaşım azaldıysa, Yalan söylemeye başladıysa, Gözlerde kızarıklık veya göz bebeğinde aşırı büyüme veya küçülme hali varsa, Öfke kontrolünde güçlük varsa, Az miktarda da olsa sık sık para istemeye, telefon gibi eşyalarını satmaya başladıysa, Evde çekmecelerde veya kıyafetlerin ceplerinde nikotin veya nane benzeri kırıntılar, küçük naylon poşetler, beyaz sigara kağıtları varsa, zaman geçmeden bir destek almalısınız demektir. Çünkü bu durum ne kadar uzun sürerse tedavisi o kadar güç olmaktadır.

İnternet Bağımlılığı: Günümüz koşullarında internet kullanımı kaçınılmazdır. İnternet artık gerekli bir araçtır ancak bilinçli kullanım olmazsa internet ortamında bağımlılık yaratan oyun, kumar, video gibi şeylere bağımlılık geliştirilebilir. Çocuğunuz internet başında fazla zaman geçiriyor, öğün atlıyor, sorumluluklarını yerine getirmiyor, uykusuz kalıyor ve sizlere karşı sinirli davranıyorsa internet bağımlılığı geliştirmiş olması muhtemeldir.

İnternette veya Bilgisayarda Oyun bağımlılığı: ( Bağımlılığın gelişip gelişmediğini anlamak için yukarıdaki paragrafı okuyunuz) İnternette, bağımlılık yaratan OGame, Knight Online, World of Warcraft gibi oyunlar ilköğretim, lise, üniversite ve hatta yetişkinlik dönemine kadar uzanan Bağımlılık paternleri yaratabilmektedir. Bu oyunlar kişilerin kendilerine olan güvensizliklerinin, yakınlık problemlerinin, evdeki çatışmalı ortamın, başarısızlıkların üstünü örter ve kişi bu gerçeklerden kaçar. Başarı, yakınlık, izolasyon gibi ihtiyaçlarını oyun yoluyla elde eder. Danışmanlık sürecinde kişilerin neyden kaynaklı olarak oyun oynadığı bulunarak bu ihtiyacını işlevsel bir şekilde elde edebilmesinin yolları gösterilir.

Kumar Bağımlılığı: İddaa, at yarışı gibi bireysel olabileceği gibi, rulet, poker gibi casino ve internet ortamında oynanan tüm oyunlara geliştirilen bağımlılıktır. Kişi zihinsel olarak oynadığı şans oyunuyla meşguldür. Giderek artan miktarlarda parayla oynayarak tolerans geliştirir. Sorunlardan kaçmak ve kolay yoldan para kazanmak için şans oyunları oynar. Bir süre sonra kaybettiği parayı telafi etmek için oynamaya devam eder. Kişi oyun alışkanlığının düzeyini gizlemek için yalan söyler. Şans oyunları için maddiyatı finanse edebilmek için yasa dışı yollara başvurabilir. Mali sıkıntılardan kurtulmak için çevresindeki aile üyelerine güvenmeye başlar. Kumar oynama alışkanlığının kontrol etmeye yönelik başarısız girişimlerde bulunulur. Kumar bağımlılığı aileyle beraber düzenli olarak destek alındığında üstesinden gelinebilen bir durumdur ancak ailenin danışmanlık sürecine zaman zaman dahil olması gerekmektedir.

İş Bağımlılığı: Kişinin zamanının büyük bir kısmını işte geçirmesidir. Bu durum kişinin ruhsal, fiziksel sağlığına zarar verecek düzeyde olabilmektedir. Aynı zamanda aile ve sosyal çevreyle kurulan ilişkinin kalitesini azaltmaktadır. Bunun altında diğerlerine sorumluluk verememe, yakınlık problemi, sosyal anlamda kendine güvensizlik, mükemmeliyetçilik, hırs, para odaklı yaşama, onay görme ihtiyacı …vs olabilmektedir. Danışmanlık sürecinde, çok çalışmanın altındaki sebepler bulunup, kişinin bunlarla ilgili tercihi yönünde değişimine destek olunur.

Cinsel İlişki Bağımlılığı: Kişinin bir veya birden fazla partnerle normal rutinden daha fazla oranda cinsellik yaşaması durumudur. Kimi zaman bir gün içerisinde birden fazla kişiyle yaşayabilme tablosudur. Cinsellik takıntılı bir şekilde kendisini tekrarlatır.

Sanal Cinsel İlişki Bağımlılığı: Kişinin vaktinin çoğunu internetteki sanal cinsel ilişki sitelerinde geçirmesidir. Evli olan çiftlerde cinsel birlikteliğin kalitesini düşürmektedir, bu nedenle ayrılıklar olabilmektedir. Tüm bunların altında yakınlık problemi, kaygı, kendine güvensizlik, çocuklukta cinsellikle ilgili travmalar yatabilmektedir. Merkezimizde, kişinin altta yatan problemi doğrultusunda destek verilmektedir.

İlişki Bağımlılığı: Genelde Bağımlı Kişilik Bozukluklarında görülür. Bağımlı Kişilik Bozukluğu olanlar başkalarının isteklerini kendilerininkinden ön plana koyarlar, “hayır” demekte güçlük çekerler, boyun eğicidirler, öfkelenmeleri gereken durumlarda suçluluk duyabilirler, yalnızlığa tahammülleri yoktur. Yalnız kaldıklarında depresyon çıkarabilirler. Hayatlarının merkezine ilişkiyi koyduklarından diğer yanlarını geliştiremez, yaşayamaz, yaşamdan doyum almakta güçlük çekerler. Danışmanlık sürecinde içgörü arttırılarak kişinin bireysel olarak kendine güvenebilmesi, kendine değer vermesi, hayır diyebilmesi ve uygun öfke ifadesi çalışılır.

Aile desteği: Bağımlılık danışmanlığı uzun soluklu, düşme kalkmaların çok olduğu bir süreçtir. Sabır ve inat gerektirir. Bağımlı kişilerin kendi güçleri kimi zaman tükenmekte, kendilerine olan inançları düşmektedir, bu nedenle ailenin yılmadan bağımlılığı olan kişiye destek olması gerekmektedir. Bu bağlamda aile de yıpranmaktadır. Danışmanlık sürecinde ailenin de bilgilendirilmesi, bağımlılığı olan bireye ne ölçüde ve nasıl destek olacağıyla ilgili rehberlik alması gerekebilmektedir. Bağımlı kişinin danışmanlığı sürecinde ailenin de danışmanlık alması maddi külfet getirebilmektedir. Bu nedenle merkezimizde bağımlı aileler veya eşlere yönelik eğitimlerlerle birlikte, deneyimlerini paylaşmaları ve birbirlerine destek olmaları adına pek çok kişinin katıldığı ve fayda sağladığı grup çalışmaları düzenlenmektedir.